IQ, EQ, SQ, PQ en SoQ staan voor: Intelligentie Quotiënt, Emotionele Intelligentie, Spirituele Intelligentie, Persoonlijkheids Intelligentie en Sociale Intelligentie. De eerste letter van de afkorting kan variëren, maar de Q staat niet ter discussie. De Q van "quotiënt". Volgens de "dikke van Dale" is het de uitkomst van een deling. Is het een taalkundige vrijheid om voor intelligentie de letter Q te gebruiken, geeft het een meetbaarheid aan of heeft het werkelijk iets met delen te maken?
Intelligentie is volgend 'van Dale' het hoog verstandelijk vermogen. Met een IQ test wordt ook het wat minder hoge verstandelijk vermogen getest. Dat geeft al aan dat de bedenkers van de afkorting IQ niet al teveel op hadden met taal. Maar als begrip is IQ aardig ingeburgerd. En ondanks dat het begrip niets zegt over het vermogen om te slagen in het leven, is het hele onderwijs erop gebaseerd. Met een hoog IQ mag je lang op school blijven en veel leren. Nadat je als student het grootste deel van je leven tussen gelijksoortige mensen doorgebracht hebt, heb je geleerd dat je met een hoog IQ "veel waard" bent. En dan maak je de stap naar het bedrijfsleven.
In het bedrijfsleven is, bij de meeste ondernemingen, het maken van winst een hoofddoel. Mensen en processen worden aangestuurd met als doel maximaal te presteren. En degenen die dat goed kunnen, worden in het bedrijfsleven het meest gewaardeerd. En al die jaren op school hebben wellicht een aardige basis gelegd, maar een hoog IQ wordt alleen gewaardeerd in specialistische functies.
Voor werving en selectie, loopbaanbegeleiding, en beoordelingssystemen is het heel moeilijk om objectief te meten of iemand geschikt is voor een (leidinggevende) functie. Dit verklaart het succes van het begrip EQ. Hoewel het onduidelijk is wat een EQ test precies meet, komt het er grofweg op neer dat iemand met een bijzonder laag EQ als eigengereid kan worden omschreven, terwijl iemand met een hoog EQ meer conformistisch is aangelegd. Maar ook het EQ is niet onomstreden. Critici betwisten niet dat mensen met een hoog EQ maatschappelijk succesvoller kunnen zijn, maar stellen dat dit meer te maken heeft met een amorele meelopermentaliteit dan met empathie. Door begrippen als "hoog"en "laag" te hanteren wordt ook hier uitgegaan van oordelen. Met een hoog EQ ben je "meer waard" dan iemand die laag scoort. En omdat mensen met een hoog IQ gemiddeld laag scoren op EQ verklaart dit ook waarom deze twee groepen elkaars methoden zullen blijven bekritiseren.
Nieuwe begrippen als Sociale intelligentie, Praktische intelligentie (streetsmart), Spirituele intelligentie en Positieve intelligentie, proberen aan te sluiten bij het succes van EQ. En al die Q’s zijn nog niet gevalideerd. Sterker nog, er bestaat zelfs twijfel over de absolute waarde van IQ. Het zijn pogingen om talenten of gewenste eigenschappen meetbaar of voorspelbaar te maken. En misschien zijn het ook pogingen om duidelijk te maken dat iedereen ergens goed in is. En dat laatste is een waarheid als een koe.
Sigma-M heeft in de negentiger jaren de EQ Pro-filer ontwikkeld. Het systeem is doorontwikkeld en aangepast aan de laatste inzichten op het gebied van psychologie, persoonlijke ontwikkeling en talent ontwikkeling. Het woord 'Profiler' geeft aan dat het resultaat een overzicht is van eigenschappen waar men sterk of minder sterk in is. Het bestaat uit het in beeld brengen van een mentaal profiel dat aangeboren is en een aantal profielen welke de aangeleerde eigenschappen laten zien. De basis wordt gevormd door hoe iemand zichzelf ervaart. Dat kan uitgebreid worden met hoe anderen die persoon ervaren.
Het "Mentaal Profiel" geeft inzicht in de aangeboren eigenschappen. Daarvoor geldt dat iedereen altijd 100% scoort. Niemand is meer of minder waard, maar iedereen is anders. In het algemeen trekt een bedrijf of een functie mensen met een bepaald profiel aan. Maar in ieder bedrijf en in elke functie komen mensen voor met totaal verschillende profielen. Dat kan leiden tot groot onbegrip. Het is niet makkelijk om je voor te stellen hoe de ander denkt, als je daar zelf geen ervaring mee hebt. Maar als mensen weten dat niet iedereen hetzelfde is, en vooral waarin ze dan anders zijn, dan ontstaat de mogelijkheid om gebruik te maken van elkaars sterke kanten. De EQ Pro-filer geeft niet alleen inzicht in je eigen profiel, maar ook in de profielen van anderen. Het leert om ook zonder test in te schatten wat voor een profiel iemand heeft en hoe je daar vervolgens mee om kunt gaan. En dat is nou EQ!
Bij werving en selectie of loopbaanontwikkeling is vaak behoefte aan inzicht in de kans dat iemand succesvol wordt in een functie. Ook voor iemand die niet goed in zijn vel zit, is het nuttig om te weten wat de mogelijke oorzaak kan zijn. Voor het persoonlijk-, communicatie-, management- en leiderschapsprofiel zijn specifieke vragenlijsten ontwikkeld die inzicht geven in aangeleerde eigenschappen. Dat kan vergeleken worden met de eigenschappen die voor een algemene of specifieke functie nodig zijn. Het kan ook vergeleken worden met de profielen van mensen in uw bedrijf die goed zijn in hun functie. Het geeft aan waar iemand nu staat en welke eigenschappen versterkt kunnen worden. Het grote verschil met het "Mentale Profiel" is dat het hier gaat om aangeleerde eigenschappen. Als iemand beweert dat emotionele intelligentie aangeleerd kan worden, dan gaat het om deze eigenschappen.
Deze profielen kunnen aangevuld worden met een 360° profiel. Dan wordt personen uit de directe omgeving gevraagd dezelfde vragenlijst in te vullen met hun eigen mening over die persoon. Dat geeft niet alleen een breder beeld, maar soms ook interessante verschillen.
Volgens John van der Borg is emotionele intelligentie niet zozeer het vermogen om te kunnen leren, maar de wil om te leren. Iedereen kan emotioneel intelligent worden. Authentiek gedrag (m.a.w. wees jezelf) en oprechte belangstelling voor je medemens vormen je daarin.
Meer informatie over de EQ Pro-filer, teambuilding en coaching staat op de website van Sigma-M.
John van der Borg
Business consultant, motiverend spreker, ervaren trainer en coach. Hij leidt Sigma-M, een organisatie gericht op organisatieontwikkeling en trainingen. Bel hem op 0341-264700, of stuur een email naar jvdborg@sigma-management.nl. Meer informatie en artikelen staan op de website www.sigma-management.nl.
John van der Borg publiceert een aantal artikelen per jaar. Wilt u nieuwe artikelen ontvangen per e-mail, stuur dan even een bericht. Terug naar het overzicht van eerder verschenen artikelen.
Natura Magistra
de natuur als leermeester
© 2006 Sigma-M - www.sigma-management.nl - disclaimer webdesign SayB